شاه عباس كبير يكي از قدرتمندترين و در عين حال ستمكارترين فرمانروايان سلسله صفويه شيعه اثني عشري مي باشد. عباس بن محمد بن طهماسب بن اسماعيل بن حيدر صفوي، پنجمين فرمانرواي حكومت صفوي (1135-907 ه) مي باشد.
با همدستي سران قزلباش (همان كساني كه حكومت صفوي را روي كار آوردند و بدنه ارتش صفوي را تشكيل مي دادند) پدرش را كه بيمار بود كنار زده و خود در سال 995ه بر تخت نشست .از همان آغاز پيدايش حكومت صفوي، با حكومت عثماني دشمن بودند و دائما در كشمكش و نزاع به سر مي بردند. صفويه نماينده مذهب شيعه بودند كه اقليت محدودي رادر جهان آن روز تشكيل مي دادندوعثماني ها نماينده اهل سنت محسوب مي شدند كه اكثريت قريب به اتفاق مسلمانان را در جهان آن روز تشكيل مي دادند. در زماني كه سلطان محمد پدر بيمار عباس فرمانرواي صفويه بود، اوضاع ايران پريشان و هرج و مرج فراگير شده بود. در آن فاصله عثماني ها از فرصت استفاده كرده و در چند زد و خورد بر صفويان پيروز شدند و تبريز پايتخت، لرستان، كردستان، داغستان را اشغال كردند. وقتي كه عباس به سلطنت رسيد ناچار شد به سال 998 ه با عثمانيان معاهده اي امضا كرده و موقتا متار كه جنگ كرده تا پس از سرو سامان دادن اوضاع نابسامان مملكت، جنگ با آنها را از سر بگيرد.
عباس بعدازامضاي اين معاهده، فرصت يافت كه قبايل ازبك را كه در شمال شرق ايران مزاحمت ايجاد مي كردند، به شدت سركوب كند چنانكه بعد از آن حكومت از بكان شيباني در سراشيبي سقوط افتاد و به آساني مملكت آنها طعمه تزارهاي روسيه شد. بعد از آن در يك دوره آرامش پانزده ساله با كمك انگليسي ها ارتش خود را نوسازي وتجهيز كرده، خود را مهياي جنگ با عثمانيان كرد. در جنگ با عثمانيان توانست تبريز و ايروان (پايتخت كنوني ارمنستان) شروان (در كشور آذربايجان) را باز پس بگيرد و از شورشهايي كه در بغداد - در آن هنگام تابعه عثماني بود- استفاده و به آنجا لشكر كشي كرد در اثر آن، حوادث خونيني در بغداد اتفاق افتاد كه بسياري قرباني شدند ولي عباس نتوانست بغداد يا بصره را تصرف كند.
شاه عباس، شيعه اي غالي و بسيار متعصب و دشمن لجوج اهل سنت به شمار مي رفت. چنانكه در نقاط متخلف كشور خود قتل عامهايي از اهل سنت به راه انداخت و در دشمني با اهل سنت تا آنجا پيش رفت كه با پادشاهان مسيحي اروپا برضد عثمانيان كه نماينده اهل سنت به شمار مي رفتند هم پيمان شد. و در مسير دشمني با اهل سنت از اعطاي امتيازات و عطايا به مسيحيان باكي نداشت. نصارا نفوذ و جايگاه ويژه اي در دولت عباس داشته و از چنان امتيازاتي برخوردار بودند كه اهل سنت حتي از يك دهم آن برخوردار نبودند. در جشن ها و اعياد مسيحيان شركت مي كرد و همراه آنها شراب مي نوشيد، كليساها براي ايشان بنا مي كرد و به گروههاي تبشير مسيحي اجازه مي داد كه در ايران دين خود را تبليغ كنند همه اينها را براي جلب حمايت مسيحيان در جنگ برضد عثمانيان انجام مي داد.
عباس صفوي بسيار كينه جو و خشن بود. حتي نزديك ترين افراد و خويشان او از خشم او آسوده خاطر نبودند. چنانكه پدربزرگ خود را كشت و چشمان دو پسر ديگر خود را از حدقه در آورده و كورشان كرد. در طي 40 سال حكومت توانست دولت صفوي را مقتدر و قلمرو امپراطوري را به حداكثر توسعه خود برساند و همه مناطقي را كه عثمانيان و ازبكان تصرف كرده بودند، باز پس گرفت. از دردناك ترين اقدامات كارنامه وي تغيير دادن تركيب مذهبي ايران بود. چنانكه اكثريت ايران كه در ابتداي صفويه اهل سنت بودند، عباس با توسل به زور و با كشتن صدها هزار نفر از اهل سنت، مذهب اكثريت را به تشيع تغيير داده و اهل سنت به يك اقليت تبديل شدند. دوره وي عصر عظمت و اقتدار صفويان شيعه مذهب محسوب مي شود. و سرانجام در 24 جمادي الاولي 1038 ه به هلاكت رسيد.
مترجم: ابو يحيي
مصدر: سايت نواراسلام
IslamTape.Com
0 نظرات:
ارسال یک نظر