محقق عبدالرحمن”حكيمزاد”
عضو اكادمى علوم افغانستان
از آنجايى كه آرزوى نهايى پدران و مادران متعهد و دلسوز اينست تا فرزندان شان درعرصه هاى مختلف زندگانى اُلگو بوده و مورد ستايش مردم باشند تا با شنيدن توصيف فرزندان از سوى ديگران احساس خوشى و خوشبختى نمايند.
اين مأمول زمانى جامهْ عمل مى پوشد كه آنان خود را زحمت داده احساس مسؤليت نمايند و در تربيت اسلامى آنان طبق رهنمودهاى دينى بكوشند تا درآينده فرزندان مايهْ سعادت و سرفرازى شان گردند.
درين مختصرتلاش مااينست تا اهميت محيط زيست، دوستان وهمنشينان ر ادر دگرگونى كودك و رشدفكرى وى به بررسى بگيريم: همانگونه كه بشر مى كوشد تاجايى رابراى زندگى روزمرهْ خويش برگزيندكه ازلحاظ موقعيت وآب وهوا، مكان مناسب باشد، برپدر ومربى با احساس لازم است تا علاوه برموارد مذكور، هنگام انتخاب جاى سكونت، آيندهْ فرزندانش را در نظرداشته و برمبناى آن جايى را براى اقامت برگزيندكه داراى همسايه هاى خوب، مسجد و مكتب باشدتا فرزندش هم از لحاظ جسمى خوب رشد نمايد و هم ازلحاظ تربيتى باتأثيرپذيرى ازمحيط خوب و موردپسند، خوب رشد نموده وصالح بارآيد.
اين موضوع در لابلاى احاديث نبوى و روش گذشتكان صالح مان متبلور بوده است چنانچه رسول اكرم صلى الله عليه وسلم فرموده اند:”مردى ازگذشتگان نودونه نفر را كشته بود، به خدمت عابدى رسيدكه درآن هنگام عالم ترين فرد بو داز او پرسيدآيا ميتوانم توبه كنم؟
عابدگفت: خير.آن مرد،شخص عابدراهم كشت وتعدادمقتولين به صدنفررسيدسپس دربارهْعالم ترين فردتحقيق كرداوراراهنمايى كردند،به نزد اوآمد وگفت: من صدنفر را كشته ام آيا ميتوانم توبه كنم؟ عالم گفت:آرى،به سرزمينى بروكه چنين وچنان است، درآنجامردمانى هستندكه خداى تعالى راعبادت ميكنند، باآنان خدا را عبادت كن وبه سرزمين خودت بازنگردكه سرزمين بدى است.
آن مردبه راه افتاد تا به سرزمين مورد نظربرسد، درنيمهْراه وفات كرد.ملايكهْ رحمت وعذاب درمورد او اختلاف پيداكردند، ملايك رحمت ميگفتند: اوتوبه كرده وبه خداى تعالى روى كرده بود، ملايك عذاب ميگفتند: اودرعمرش كارخيرى انجام نداده بود، يكى ازملايك به صورت آدمى ظاهرشدو بين دوگروه قضاوت كرده وگفت: فاصلهْ بين دوشهرى راكه ميخواست طى كند، اندازه بگيريد به هركدام كه نزديك تربود، مبناى قضاوت خواهد بود .فاصله را اندازه گرفتند،گفتند: به شهرى نزديك است كه ميخواست برود، پس ملايك رحمت اورا گرفتند.(بخارى ومسلم)
درروايت ديگرى آمده است كه خداوند به يك گروه گفت: دور شويد و به گروه ديگرگفت: نزديك گرديد و فرمود: راه را اندازه بگيريدكه آن مردبه اندازهْ يك وجب به شهرى كه مى خواست برود نزديك تراست، پس بخشيده شد.
ازين حديث شريف برمى آيد: محيطى كه افراد نيك وصالح درآن زندگى دارند بالاى سايرافراد تأثيروارد نموده و سبب نجات شان ازعذاب الهى ميگردد برعكس هرگاه محيط زيست انسان،مملواز افراد بدكار و ناصالح باشد رفت وآمد با آنان و زندگى باآنان سبب گمراه شدن وى ميگردد.
همين موضوع گذشتگان مؤمن مارا واداشته تابراى كودكان خويش محيط مناسب براى زندگى ودرس راقبل ازهر چيز درنظربگيرند.
يكى ازسفارشات ابوعلى سينا راجع به تربيت فرزند اينست كه كودك درمحل آموزش همراه كودكانى باشدكه اخلاق خوب وعادت پسنديده دارند زيراكودك ازدوستان هم سن وسالش تأثير مى پذيرد و بهترياد مى گيرد ونسبت به آنان مأنوس ترمى باشد.
روى اين علت است كه بزرگان خانواده هامسؤليت دارند تا دوستان خوب وهمنشينان نيكى رابراى فرزندان شان درنظربگيرند تاهم درپيشبرددرس با آنان يكجا درس بخوانند وهم دربازى وسرگرمى .
پدران بزرگوار بايست جگرگوشه هايشان را از رفاقت بادوستان تنبل ،بازيگوش وولگرد منع نمايند زيرا همراهى با آنان سبب مى شود تا اينها همانندآنهاتنبل، بازيگوش و ولگرد بارآيند.
اين نكته منحصر به زندگى دنيوى نيست بلكه درروزآخرت نيزمعيارهاى دوستى ظاهر ميشود طوريكه رسول الله صلى الله عليه وسلم فرموده اند:(المرءمع من أحب)
(انسان”درروز قيامت “باكسى مى باشدكه وى رادوست داشته است).
درجاى ديگرى فرموده است:( المرء على دين خليله فلينظر أحدكم من يخالل ) . أبو داود
“آدمى تابع دين دوست نزديك خود است پس هركدام ازشما دقت كندكه باچه كسى صميمى است”.
ازين گفتهْ مبارك ميتوان استنباط كردكه دوست از دوست نزديك خودتأثير مى پذيرد ،تقوى وصلاحيت اخلاقى را از اوكسب ميكندكه همهْآن در محيط زندگى تحقق مى يابد، چه اين محيط مدرسه باشد ياجاى سكونت.
راغب اصفهانى ميگويد: منصور”دومين خليفهْ عباسى” نمايندهْ بسوى بنى اميه كه درزندان بودندفرستاد تا ازآنان بپرسد: بيشترين ناراحتى شما درحال حاضردرزندان چيست؟ گفتند: عدم شرايط مناسب براى تربيت فرزندان.
بعضى ها فكرميكنندكه وظيفهْ پدران درين خلاصه مى شودكه براى فرزندانش غذاى خوب ولباس مناسب تهيه نمود، وجسم ويرا پرورش دهد د رحالى كه اين يك بخش مسؤليت وى است تا براى فرزندانش غذاء ولباس حلال تهيه نمايد اما مسؤليت اساسى وى كه هم در دنيا مورد بازپرس قرارمى گيرد و هم درآخرت، تربيت سالم اسلامى فرزندان مى باشد.
ازين رو، پدران و مربيان مسؤل اند تا از رفتار، نشست وبرخاست و دوستان زيردستان خويش آگاه بوده هرگاه ازآنان اشتباهى سرميزند، باشيوهْ حكيمانه آنان رامتوجه اشتباه شان نموده وراه خوب رابرايشان رهنمايى نمايند و در اولين اشتباه آنان راسرزنش نكند چنانچه پيامبراسلام عليه السلام عادتش چنين بود.
درين ارتباط برخوردامام حسن وامام حسين “رضى الله نهما”درقبال شخصى كه وضوء رابشكل بهتربجا نياورده بود، صدق ميكند،آنان وقتى كه آن مردراكه مسن ترازآنا ن بود، ديدند به وى پيشنهاد نمودندكه مايان هريك ادعا داريم كه وضوى درست مى گيريم وجانب مقابل خودرا متهم به نادرستى وضوء مين ماييم، شمالطف نماييدكه كدام مان وضوى درست ميگيريم چون ايشان وضوء راتكميل نمودند، شخص مذكوربه اشتباه خود پى بردوگفت: وضوى هردوى شما درست است بلكه دروضوى من خلل است ازينروازآنان روش وضوى بهترر ايادگرفت.
كوتاه سخن اينكه مربيان مسؤليت دارند تا محيط الگو،دوستان و همنشينان مؤمن صادق را براى فرزندان خويش جستجو نمايند، منظورازهمنشين مؤمن اينست كه باتقوى، تحصيل كرده، باهوش وممتاز باشد، بلكه ضروريست همراه بااين داراى صفات پسنديدهْ انسانى بوده ازانديشهْپخته وبينش فراگير در زمينهْ مسائل اجتماعى وعقيدتى ازديدگاه اسلام باشد.
زيراازقديم گفته اندكه: دوست صميمى، دوست رابه دنبال خودميكشد. لقمان حكيم به فرزندش گفت:اى فرزندم! پس ازترسٍٍٍٍٍٍ الله متعال درانتخاب دوست صالح بكوش.
ابوالأسوددؤلى گفته است:خداوندهيچ چيزى رابدترازرفيق ناصالح نيافريده است.
حضرت على”رضى الله عنه” فرموده: شما را درانتخاب بردران توصيه مى نمايم،زيرا آنهاتوشهْ دنيا وآخرت اندآياسخن دوزخيان رانشنيده اى كه مى گويند:”فمالنامن شافعين ولاصديق حميم”.
نيست ماراشفاعت كننده ونه دوست صميمى،(تا ماراازين عذاب نجات دهد).
زمانيكه پدران گرامى با اين احساس شرايط را براى اطفال شان مساعد ساختند و دركودكى ونوجوانى مراقب آنها بودند، مطمئن باشندكه فرزندان شان نه شكاردعوتگران منحرف ظاهرفريب ميشوند و نه بارفقاى وقت كش وفرومايه وقت گرانبهاى خودرا ضايع مى سازند بلكه با فكرعالى وباجمع انديشمندان بااحساس، درپى ايجادفضايى خواهند بودكه هم رضايت پدر را بدست آرند و هم سعادت دنياوآخرت را.
به نقل از اصلاح انلاین
0 نظرات:
ارسال یک نظر