درس ها و عبرت های برگرفته از داستان های پیامبران

خطبه‌هاي نماز جمعه مسجد الحرام

موضوع خطبه: درس ها و عبرت های برگرفته از داستان های پیامبران

خطیب: دکتر اسامه خیاط

مسجد الحرام – 19 جمادی الثانی 1430

خطبه ی اول:

ستایش می گویم خداوندی را که برای ما داستان های پیامبران را که پندی است برای صاحبان خرد، بازگفته است و حمدش را به جای می آورم که او پاک و منزه است.

و گواهی می دهم که معبودی به حق نیست جز الله، به تنهایی و شریکی ندارد. آن آفریدگار زمین و آسمان های هفتگانه که عزیز است و وهاب است. و شهادت می دهم که سرورمان محمد، بنده ی الله، و رسول اوست که خداوند او را با بهترین دین و گرامی ترین کتاب به سوی مردم فرستاد.

خداوندا درود و سلام بفرست بر بنده و پیامبرت محمد، و بر اهل بیت و یارانش. آن درود و سلامی که در نزد خداوند و در روز حساب، امید اجر و پاداش آن را داریم.

اما بعد... ای بندگان خداوند، تقوای او را در پیش گیرید و برای روز بازپسین بهترین توشه را برگیرید و زندگی دنیا و شیطانِ فریب دهنده، شما را فریب ندهد.

ای مسلمانان: همانا ارزش داستان به ارزش موضوع و هدف و آثار آن بستگی دارد و بدون شک داستان های قرآن از این نظر بالاترین مقام را دارا می باشند. این داستان ها از نظر عمق تاثیر و از نظر جایگاه زیبای آن در نفس بشری، در جایگاهی دست نایافتنی قرار دارند.

در مقدمه و در قله ی این داستان ها که خداوند متعال آن را بر پیامبرش و بر بندگانش برخوانده است، داستانی است که او آن را «احسن القصص» یعنی بهترین داستان ها نامیده است. پروردگار متعال می‏فرماید:

نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ أَحْسَنَ الْقَصَصِ بِمَا أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ هَذَا الْقُرْآنَ وَإِن كُنتَ مِن قَبْلِهِ لَمِنَ الْغَافِلِينَ [یوسف: 3]

(ما بهترین داستان‏ها را به موجب اين قرآن كه به تو وحى كرديم بر تو حكايت مي‌كنيم و تو قطعا پيش از آن از بى‏خبران بودى)

این وصف از سوی خداوند متعال نشان‏دهنده‏ی این است که این داستان، از راست‏ترین داستان‏ها و بلیغ‏ترین و سودمندترین آنان است زیرا داستان‏های قرآن به قصد لذت عقلی و یا برای همنشینی و شب‏نشینی با دوستان نازل نشده و بلکه برای مقصودی بزرگ و با ارزش نازل گردیده تا آنکه یادآوری و عبرت باشد و تا آنکه مایه‏ی پایداری و هدایت و رحمت شود. چنانکه خداوند متعال در پایان همین سوره فرموده:

لَقَدْ كَانَ فِي قَصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لِّأُوْلِي الأَلْبَابِ مَا كَانَ حَدِيثًا يُفْتَرَى وَلَكِن تَصْدِيقَ الَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ وَتَفْصِيلَ كُلَّ شَيْءٍ وَهُدًى وَرَحْمَةً لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ [یوسف: 111]

(به راستى در داستان آنان براي خردمندان عبرتى است.‏ (این داستان ها) سخنى نيست كه به دروغ ساخته شده باشد بلكه تصديق آنچه [از كتابهايى] است كه پيش از آن بوده و روشنگر هر چيز است و براي مردمي‌ كه ايمان مي‌آورند رهنمود و رحمتى است)

زیرا در داستان پیامبران با اقوامشان ـ چنانچه برخی از اهل علم می‏گویند ـ تقریری است بر ایمان به الله و توحید وی و خالص گرداندن عمل برای او و برای روز قیمات، و همچنین حاوی بیان توحید و وجوب آن و بدی شرک است و بیانگر این است که شرک سبب هلاکت در دنیا و آخرت است.

همچنین در این داستان‏ها عبرتی است برای مومنان که آن را در همه‏ی عرصه‏های دین و دعوت و از نظر پایداری در برابر سختی ها و در عرصه‏ی صدق و اخلاص برای خداوند در همه ی حرکات و سکنات، اسوه و راهنمای خود قرار دهند که تنها ثواب و پاداش را از الله بخواهند و از هیچ‏یک از بندگان نه پاداش و نه تشکری نخواهند.

همچنین این داستان‏ها دربرگیرنده‏ی پند و اندرز و ترغیب و ترهیب و مژده‏ی فرج پس از تنگی و آسانی پس از سختی و عاقب نیک در این دنیا و ثنای نیک و محبتی است که پیامبران در قلب مردم به جای گذاشتند که همه‏ی اینها سروری است برای عابدان و دوایی است برای قلب غمگینان.

همچنین در آنچه خداوند از این داستان‏ها بازگفته است، آنچه است که درباره‏ی شعیب علیه السلام و قومش ـ اهل مدین ـ حکایت شده که میان شرک به خداوند و عادت خویش در کم کردن پیمانه و خیانت به مردم در اموالشان از راه انواع روش‏های فریب و تقلب در معامله و راهزنی و دیگر راه‏های فساد در زمین، جمع بسته بودند که همه‏ی این‏ها از کفر به خداوند و دروغ پنداشتن آیات وی ناشی شده بود.

شعیب پیامبر آنان را به عبادت خدای یگانه فراخواند و آنان را از شرک نسبت به خداوند بازداشته و به عدالت در معاملات امر نمود و کم نمودنشان در پیمانه و ترازو را بد داشت. او به آنان یادآوری نمود که خداوند انواع نعمت‏هایش را بر آنان ارزانی داشته به طوری که دلیلی برای ستم نمودن به مردم در اموالشان و زیر پا نمودن حقشان ندارند.

وی همچنین آنان را از عاقبت کارهایشان هشدار داد اما آنان او و نماز و عبادتش را مورد مسخره قرار دادند. شعیب برای آنان تبیین نمود که وی آز آنجا که خداوند بر وی با نبوت و روزی حلال منت نهاده است، نسبت به آنچه از سوی پروردگار برای آنان آورده است بر بصیرت و آگاهی است و او آنان را از چیزی که خود انجام می‏دهد نهی نمی‏کند بلکه او اولین کسی است که از آنچه نهی می‏کند دست کشیده است و قصدی جز اصلاح اوضاع دینی و دنیایی آنان ندارد و در این راه همه‏ی سعی و تلاش خود را با توکل بر خداوند، صرف خواهد کرد.

وی سپس آنان را از اینکه به دلیل دشمنی با وی بر کفر خود باقی بمانند یا بر دروغ انگاری خویش پافشاری کنند و در نهایت به عاقبت بد امت‏های هلاک شده‏ی پیشین دچار شوند، هشدار داد.

سپس وی بازگشت و توبه‏ی به سوی خداوند و دور شدن از گناهانی که در آن هستند را بر آنان عرضه کرده و از آنان خواست نزد خداوند استغفار نمایند و به آنان بیان کرد که خداوند توبه‏ی صادقانه‏ی بندگان را می‏پذیرد زیرا او مهربان و دوستدار است.

اما آنان بر کفر و تکذیب و فسادشان در زمین و رویگردانی از آیات روشن و هدایت الهی، پافشاری نمودند و با تعداد نیروها و توانی که داشتند، شعیب و مستضعفانی را که با وی بودند ، مورد تحقیر قرار دادند.

وقتی که شعیب نسبت به ایمان آوردن آنان و استجابت آنان نسبت به خیر و هدایت و اصلاحی که بر آنان عرضه می‏نمود، ناامید گشت، راهی جز تهدید آنان به عذابی که خواری و زیان و هلاکشان در آن است ندید و در پایان عذابی که به آنان وعده داده بود رخ داد...

خداوند بر آنان بادی گرم و شدید فرستاد که نفس‏هایشان را تنگ گردانید سپس در این حال بر آنان ابری فرستاد که بر آنان سایه افکند. آنان یکدیگر را به سایه‏ی این ابر فراخواندند، تا اینکه وقتی همه‏شان زیر آن جمع شدند، آتشی بر آنان شعله‏ور گردید و در پی آن فریادی بلند آنان را هلاک گردانید و اینچنین در سرزمین خود در نهایت خواری و ذلت خاموش شدند.

خداوند متعال همه‏ی این داستان را در کلام خود اینچنین حکایت نموده است:

وَإِلَى مَدْيَنَ أَخَاهُمْ شُعَيْبًا قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُواْ اللّهَ مَا لَكُم مِّنْ إِلَهٍ غَيْرُهُ وَلاَ تَنقُصُواْ الْمِكْيَالَ وَالْمِيزَانَ إِنِّيَ أَرَاكُم بِخَيْرٍ وَإِنِّيَ أَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ مُّحِيطٍ * وَيَا قَوْمِ أَوْفُواْ الْمِكْيَالَ وَالْمِيزَانَ بِالْقِسْطِ وَلاَ تَبْخَسُواْ النَّاسَ أَشْيَاءهُمْ وَلاَ تَعْثَوْاْ فِي الأَرْضِ مُفْسِدِينَ * بَقِيَّةُ اللّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ وَمَا أَنَاْ عَلَيْكُم بِحَفِيظٍ * قَالُواْ يَا شُعَيْبُ أَصَلاَتُكَ تَأْمُرُكَ أَن نَّتْرُكَ مَا يَعْبُدُ آبَاؤُنَا أَوْ أَن نَّفْعَلَ فِي أَمْوَالِنَا مَا نَشَاء إِنَّكَ لَأَنتَ الْحَلِيمُ الرَّشِيدُ * قَالَ يَا قَوْمِ أَرَأَيْتُمْ إِن كُنتُ عَلَىَ بَيِّنَةٍ مِّن رَّبِّي وَرَزَقَنِي مِنْهُ رِزْقًا حَسَنًا وَمَا أُرِيدُ أَنْ أُخَالِفَكُمْ إِلَى مَا أَنْهَاكُمْ عَنْهُ إِنْ أُرِيدُ إِلاَّ الإِصْلاَحَ مَا اسْتَطَعْتُ وَمَا تَوْفِيقِي إِلاَّ بِاللّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَإِلَيْهِ أُنِيبُ * وَيَا قَوْمِ لاَ يَجْرِمَنَّكُمْ شِقَاقِي أَن يُصِيبَكُم مِّثْلُ مَا أَصَابَ قَوْمَ نُوحٍ أَوْ قَوْمَ هُودٍ أَوْ قَوْمَ صَالِحٍ وَمَا قَوْمُ لُوطٍ مِّنكُم بِبَعِيدٍ * وَاسْتَغْفِرُواْ رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَيْهِ إِنَّ رَبِّي رَحِيمٌ وَدُودٌ * قَالُواْ يَا شُعَيْبُ مَا نَفْقَهُ كَثِيرًا مِّمَّا تَقُولُ وَإِنَّا لَنَرَاكَ فِينَا ضَعِيفًا وَلَوْلاَ رَهْطُكَ لَرَجَمْنَاكَ وَمَا أَنتَ عَلَيْنَا بِعَزِيزٍ * قَالَ يَا قَوْمِ أَرَهْطِي أَعَزُّ عَلَيْكُم مِّنَ اللّهِ وَاتَّخَذْتُمُوهُ وَرَاءكُمْ ظِهْرِيًّا إِنَّ رَبِّي بِمَا تَعْمَلُونَ مُحِيطٌ * وَيَا قَوْمِ اعْمَلُواْ عَلَى مَكَانَتِكُمْ إِنِّي عَامِلٌ سَوْفَ تَعْلَمُونَ مَن يَأْتِيهِ عَذَابٌ يُخْزِيهِ وَمَنْ هُوَ كَاذِبٌ وَارْتَقِبُواْ إِنِّي مَعَكُمْ رَقِيبٌ * وَلَمَّا جَاء أَمْرُنَا نَجَّيْنَا شُعَيْبًا وَالَّذِينَ آمَنُواْ مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مَّنَّا وَأَخَذَتِ الَّذِينَ ظَلَمُواْ الصَّيْحَةُ فَأَصْبَحُواْ فِي دِيَارِهِمْ جَاثِمِينَ * كَأَن لَّمْ يَغْنَوْاْ فِيهَا أَلاَ بُعْدًا لِّمَدْيَنَ كَمَا بَعِدَتْ ثَمُودُ

(و به سوى [اهل] مدين برادرشان شعيب را [فرستاديم] گفت اي قوم من الله را بپرستيد براي شما جز او معبودى نيست و پيمانه و ترازو را كم مكنيد به راستى شما را در نعمت مي‌بينم و[لى] از عذاب روزى فراگير بر شما بيمناكم (84) اي قوم من پيمانه و ترازو را با عدالت بصورت کامل دهيد و حقوق مردم را كم مدهيد و در زمين به فساد سر برمداريد (85) اگر مؤمن باشيد باقيمانده [حلال] خدا براي شما بهتر است و من بر شما نگاهبان نيستم (86) گفتند اي شعيب آيا نماز تو به تو دستور مي‌دهد كه آنچه را پدران ما مي‌پرستيده‌اند رها كنيم يا در اموال خود به ميل خود تصرف نكنيم راستى كه تو بردبار فرزانه‌اي (87) گفت اي قوم من بينديشيد اگر از جانب پروردگارم دليل روشنى داشته باشم و او از سوى خود روزى نيكويى به من داده باشد [آيا باز هم از پرستش او دست بردارم] من نمي‌خواهم در آنچه شما را از آن باز مي‌دارم با شما مخالفت كنم [و خود مرتكب آن شوم] من قصدى جز اصلاح [جامعه] تا آنجا كه بتوانم ندارم و توفيق من جز به [يارى] خدا نيست بر او توكل كرده‏ام و به سوى او بازمي‌گردم (88) و اي قوم من زنهار تا مخالفت‏ شما با من شما را بدانجا نكشاند كه [بلايى] مانند آنچه به قوم نوح يا قوم هود يا قوم صالح رسيد به شما [نيز] برسد و قوم لوط از شما چندان دور نيست (89) و از پروردگار خود آمرزش بخواهيد سپس به درگاه او توبه كنيد كه پروردگار من مهربان و دوستدار [بندگان] است (90) گفتند اي شعيب بسيارى از آنچه را كه مي‌گويى نمي‌فهميم و واقعا تو را در ميان خود ضعيف مي‌بينيم و اگر عشيره تو نبود قطعا سنگسارت مي‌كرديم و تو بر ما پيروز نيستى (91) گفت اي قوم من آيا عشيره من پيش شما از الله عزيزتر است كه او را پشت ‏سر خود گرفته‌ايد [و فراموشش كرده‌ايد] در حقيقت پروردگار من به آنچه انجام مي‌دهيد احاطه دارد (92) اي قوم من شما بر حسب امكانات خود عمل كنيد من [نيز] عمل مي‌كنم به زودى خواهيد دانست كه عذاب رسواكننده بر چه كسى فرود مي‌آيد و دروغگو كيست و انتظار بريد كه من [هم] با شما منتظرم (93) چون فرمان ما آمد شعيب و كسانى را كه با او ايمان آورده بودند به رحمتى از جانب خويش نجات داديم و كسانى را كه ستم كرده بودند فرياد [مرگبار] فرو گرفت و در خانه‏هايشان از پا درآمدند (94) گويى در آن [خانه‏ها] هرگز اقامت نداشته‌اند هان مرگ بر [مردم] مدين همان گونه كه ثمود هلاك شدند)

بندگان خداوند: پندها و درس هایی که از این داستان بزرگ قرآنی برداشت می‏شود قابل شمارش نیست. از جمله اینکه:

بنده در حرکات و سکنات و رفتارها و معاملات مالی خود محکوم به حکم شریعت است و هرآنچه را شریعت برایش حلال دانسته انجام داده و آنچه را حرام دانسته ترکش بر وی واجب است و بنده حق ندارد که بگوید در انجام هرچه دوست دارد در مال خود آزاد است مگر نه به مانند قوم شعیب خواهد شد که در پاسخ به شعیب خود را در انجام آنچه دوست دارند در مال خویش آزاد دانستند.

همچنین ستم به مردم در مالشان بطور کلی و خیانت در پیمانه و ترازو بطور ویژه، از بزرگترین جنایت‏ها و زشت‏ترین گناهانی است که انجام دهنده‏ی آن مستحق شدیدترین عقوبت‏ها در دنیا و آخرت می‏گردد.

همچنین از درس‏های این سوره این است که: وقوع معصیت از شخصی که بسوی آن دعوت نیز می‏دهد زشت‏تر و شدیدتر است. چنانکه وقوع گناه زنا از پیرمرد ضعیف زشت‏تر از انجام آن توسط یک جوان است و همینطور تکبر و فخرفروشی از شخص فقیر شدیدتر و بدتر است.

همچنین: همه‏ی انبیا برای همه‏ی خیرها و صلاح بندگان در دنیا و پیروزی و نجات و رضوان بزرگ خداوند در آخرت مبعوث شده‌اند و هر خیر و خوبی و اصلاحی از دین انبیاء است.

از درس‏های دیگر این داستان این است که نماز سببی است برای انجام نیکی‏ها و ترک منکرات و دلسوزی برای مردم و خواستن خیر و نیکی برای آنان به واسطه‏ی نصیحت و ترغیب و ترهیب. زیرا نماز دارای تاثیری است مثبت که از شخص نمازگار به دیگران می‏رسد.

همچنین لازم است که شخص دعوتگر به خوبی، اولین کسی باشد که به سخنان خود عمل می‏کند و نیز اولین کسی باشد که از انجام آنچه از آن نهی کرده باز ایستد. در غیر این صورت در این نکوهش خداوند متعال واقع می‏شود که:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ (2) كَبُرَ مَقْتًا عِندَ اللَّهِ أَن تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ [صف: 3]

(اي كسانى كه ايمان آورده‌ايد چرا چيزى مي‌گوييد كه انجام نمي‌دهيد (2) نزد الله بسیار ناپسند است كه چيزى را بگوييد و انجام ندهيد)

همچنین قانع بودن به روزی خداوند و بی‏نیازی از حرام خبیث با قناعت به حلال پاک از درس‏های این داستان است، زیرا این از جمله چیزهایی است که خداوند به پیامبرانش و همه‏ی بندگانش امر نموده است. خداوند متعال می‏فرماید:

يَا أَيُّهَا الرُّسُلُ كُلُوا مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَاعْمَلُوا صَالِحًا إِنِّي بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ [مومنون: 51]

(ای پیامبران از پاکی‏ها بخورید و کار نیک انجام دهید. من به آنچه می‏کنید بسیار آگاهم)

يَا أَيُّهَا النَّاسُ كُلُواْ مِمَّا فِي الأَرْضِ حَلاَلاً طَيِّباً وَلاَ تَتَّبِعُواْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِينٌ [بقره: 168]

(ای مردم از آنچه در زمین است حلال و پاکیزه را بخورید و از گام‏های شیطان پیروی نکنید. او برای شما دشمنی است آشکار)

خداوند متعال من و شما را با هدایت قرآن و سنت، سود رساند. این سخن را گفته و از الله بزرگ برای خود و شما و دیگر مسلمانان از هر گناهی آمرزش می خواهم پس از او آمرزش بخواهید که او بس غفور و رحیم است.

خطبه‏ی دوم:

ستایش از آن الله است. وی را حمد گفته و از او استعانت می‏خواهیم و از وی آمرزش می‏‏طلبیم. به الله پناه می‏بریم از بدی‏های نفس خویش و از کارهای بد خویش. هرکه الله او را هدایت کند گمراهگری نخواهد داشت و هرکه را خداوند گمراه سازد هدایتگری نخواهد داشت.

و گواهی می‏دهم که معبودی به حق نیست جز الله که تنهاست و شریکی ندارد و گواهی می دهم که محمد بنده و پیامبر اوست. بارالها بر بنده و پبامبرت محمد و بر اهل بیت و یارانش درود و سلام بفرست.

اما بعد: ای بندگان خداوند از درس‏های داستان شعیب و قومش ـ اهل مدین ـ این است که دعوتگران به خیر و حاملان مشعل هدایت ـ همگی ـ محتاج به شکیبایی و اخلاق نیک دائمی و صبری زیبا هستند تا بتوانند در برابر بدی دیگران به نیکی برخورد نمایند و با شکیبایی از آنان درگذرند و این اخلاق ـ چنانکه برخی از اهل علم می‏گویند در پیامبران بصورت کامل وجود دارد.

نگاهی به شعیب و اخلاق نیک وی با قومش و دعوت وی بیاندازید. در حالی که قومش سخنان ناشایست را نثار او می‏سازند و وی را مسخره می‏کنند او در مقابل شکیبایی ورزیده و از آنان درمی‏گذرد و به گونه‏ای با آنان سخن می‏گوید که گویی جز نیکی از آنان ندیده است.

از جمله چیزهایی که اینگونه صبر و شکیبایی را آسان می‏گرداند این است که انسان بداند این اخلاق، اخلاقی است که هر که بدان دست یابد بهره‏ای بزرگ برده و صاحب آن نزد الله جزایی بزرگ و نعیمی ماندگار دارد و چنین فردی خواهد توانست امت‏هایی را معالجه و هدایت نماید که دارای اخلاقی هستند که برداشتن آن از بلند کردن کوه‏های استوار دشوارتر و بر عقاید و مذاهبی عادت کرده‌اند که در راه آن مال‏ها و جان‏ها داده و برایش چیزهای باارزشی را فدا نموده‌اند. پس از این همه آیا گمان می برید که این چنین انسان‏هایی به مجرد این که به آنان گفته شود عقایدتان باطل است دست از آن خواهند کشید؟ یا گمان می‏برید که اینگونه انسان‏هایی کسانی را که به عقایدشان توهین کنند خواهند بخشید؟

خیر. قسم به خدا که هرگز چنین نیست. امثال اینگونه انسان ها به معالجه‏های متنوع به‏واسطه‏ی روش‏هایی نیازمندند که پیامبران بسوی آن دعوت داده‌اند.

پس ای بندگان خداوند تقوای وی را پیشه سازید و بر سود بردن از داستان‏هایی که در قرآن کریم وجود دارد و عبرت گرفتن از عبرت‏های آن و پند گرفتن از پندهای آن حریص باشید.

همیشه به یاد داشته باشید که الله متعال شما را به درود بر خاتم پیامبران و امام متقیان و رحمت بر جهانیان، امر نموده و فرموده است:

إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا

بارالها بر بنده و پیامبرت محمد درود و سلام فرست و از چهار خلیفه‏‏ی راشد، ابوبکر و عمر و عثمان و علی و از دیگران اهل بیت و صحابه و تابعین و از آنانی که تا قیامت به نیکی پیروی آنان نمایند، و همچنین از ما نیز با عفو بزرگواری و احسان خویش خشنود و راضی باش. ای بهترین کسی که گذشت و عفو می‏نماید.

بارالها اسلام و مسلمانان را عزت ده، بارالها اسلام و مسلمانان را عزت ده، بارالها اسلام و مسلمانان را عزت ده و مرزهای دین را حفظ گردان و دشمنان دین و دیگر طاغیان و مفسدان را نابود گردانده و میان قلب‏های مسلمانان الفت داده و صف‏هایشان را متحد گردان و فرماندهان و سران آنان را صالح بگردان و کلمه‏‏ی آنان را بر حق یکجا بگردان.

بارالها دینت و کتابت و سنت پیامبرت و بندگان مومن مجاهدت را یاری ده. بارالها ما را در سرزمین‏هایمان در امان بدار و مسئولان ما را صالح بگردان. بارالها این سرزمین و دیگر سرزمین‏های مسلمان را از هر بدی حفظ گردان و در هر نیکی موفق بدار. ای پروردگار جهانیان.

بارالها ما از تو مسألت داریم که ما را از دشمنانمان و دشمنانت به هرگونه که می‏خواهی حفظ بگردانی. بارالها ما از تو نابودی آنان را می خواهیم و از بدی آنان به تو پناه می‏بریم. بارالها عاقبت ما را در همه‏ی امور به خیر بگردان و ما را از خواری دنیا و عذاب آخرت نجات ده.

خدایا دین ما را که حفظ کننده‏ی امر ما و دنیای ما را که زندگی ما در آن است و آخرت ما را که بازگشت ما بسوی آن است صالح و نیک بگردان و زندگی را برای ما زیاده در هر نیکی، و مرگ را برای ما آسودگی از هر بدی قرار ده.

بارالها بیماران ما را شفا ده و مردگان ما را بیامرز و آن آرزوهای ما را که در آن رضایت توست برآورده ساز و عاقبت ما را با اعمال نیک خاتمه ده.

بارالها دانش آموزان و دانشجویان را در امتحانات موفق بگردان و آنان را به پاسخ‏های صحیح راهنمایی کن.

پروردگارا ما به خود ستم نمودیم و اگر تو ما را مورد آمرزش و رحمت قرار ندهی از زیانکاران خواهیم بود.

پروردگارا ما را در دنیا و آخرت نیکی عطا کرده و از آتش دوزخ برهان. و درود و سلام خداوند بر بنده و پیامبرش محمد و بر اهل بیت و یاران وی. والحمدلله رب العالمین.

منبع: شبکه جهانی نور