اصل و قاعده در شريعت اسلام اين است که زنان در مقابل هزينه و مخارج زندگي خود و خانواده (در مقام مادر، همسر، دختر يا خواهر بودن) مسئوليتي بر دوش ندارند، بلکه ولي يا شوهر آنها مسئول تأمين نيازهاي زندگيشان مي‌باشند، اما هرگاه به خاطر فوت پدر يا شوهر يا ناکافي بودن نفقه‌اي که به او مي‌دهند، يا به خاطر نداشتن شوهر، فرزند و ...، به کسب و درآمدي نيازمند بود، مي‌تواند در خارج از منزل به کاري مشروع و مباح با حفظ موازين اخلاقي و ايماني بپردازد؛ زيرا «ضرورت‌ها ناپذيرفتني‌ها را پذيرفتني مي‌نمايند». و «نيازمندي عمومي يا فردي به منزله ضرورت است» و «هر ضرورتي در حد خود مورد سنجش قرار مي‌گيرد». و همين ضرورت است که سبب عدول از اصل بودن زنان از کانون خانواده و منزل مي‌شود؛ زيرا خداوند متعال مي‌فرمايد:
« وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ » (الاحزاب / 33)
«در خانه‌هايتان مستقر شويد».
مواردي مانند رفتن به دنبال تحصيل علوم شرعي (البته در مکاني کاملا زنانه و بدور از اختلاط با مردان)، تجارت، شهادت در دادگاه، مراجعه به پزشک و امثال آن را مي‌توان جزو ضرورت‌هاي خارج شدن زنان از منزل برشمرد، اما لازمه دين بودن و کار کردن در خارج از منزل اين است که نبايد مرد و زن بيگانه و نامحرم در يک اتاق به کار اداري مشغول باشند؛ زيرا رسول خدا صلي الله عليه وسلم فرمودهاند:
«هيچ‌گاه مردي با زني که با او نامحرم است خلوت ننمايد؛ زيرا نفر سوم آنها شيطان است (و براي ايجاد فساد و تباهي تلاش مي‌کند)». (مسند امام احمد)
هم‌چنين به مسافرت رفتن بيش از 85 تا 89 کيلومتر خانم‌ها، بدون اجازه پدر يا شوهر جايز نيست؛ زيرا رسول خداص فرمودهاند:
«براي زني که به خداوند و دنياي پس از مرگ ايمان دارد، روا نيست که بدون اجازه همراهي محرمي به سفرهاي بيش از سه شبانه‌روز برود».(مسلم)
لازم به يادآوري است که جايز نيست زنان و دختران درخانه‌اي به تنهايي زندگي کنند؛ زيرا احتمال دچار شدن به هرگونه مشکل و ناهنجاري و ترس و اضطراب براي آنها وجود دارد.
لازم است کار خارج از منزل خانم‌ها با سرشت و طبيعت زن بودن آنها متناسب باشد. براي مثال کارهايي مانند بنايي، جوشکاري، آهنگري، کار در معادن، رانندگي ماشين‌هاي سنگين راهسازي و مسافربري، جارو کردن کوچه و خيابان، حمالي، مهندسي صنايع سنگين، مهندسي کشاورزي و ...، براي آنان مناسب نيست؛ زيرا اين‌گونه کارها به روحياتي خاص، توانايي جسمي و شرايط ويژه مردان نيازمند است.
مسئوليت‌هاي سياسي و اداري عمومي مانند امامت و رهبري، مقام قاضي القضاه، انتظامي و فرماندهي ارتش براي خانم‌ها مناسب نيست و اين به معني بي‌کفايتي و ناتواني آنها نيست، بلکه به خاطر سنگين و پرحجم بودن بار مشکلات و مسئوليت‌هاي ناشي از آن مقام و موقعيت‌هاست؛ زيرا از رسول خداص روايت شده که پس از خبردار شدن ايشان از بر تخت سلطنت نشستن دختر کسري پادشاه ايران فرمودند: «ملتي که زمام امور خود را به دست خانمي بسپارد، پيروز نمي‌شود».(بخاري) عدم تناسب آن مقام و مسئوليت‌ها براي کل و مجموع زنان است؛ زيرا گاهي برخي از زنان ممکن است که از بسياري از مردان در اداي هرچه بهتر آن مسئوليت‌ها موفق‌تر بوده باشند و نمونه‌هايي هم در گذشته و در عصر حاضر وجود داشته و دارد، اما معمولاً موارد نادر و کم، مبناي اصل و قاعده قرار نمي‌گيرند و اين رأي مورد تأييد اکثريت ائمه مذاهب و فقهاست.
براي خانم‌هاي مؤمن و پرهيزکاري که مي‌خواهند به اصول، ار‌زش‌ها و اهداف شريعت اسلامي پايبند باشند، بهتر آن است که در عرصه‌هاي پزشکي، بيمارستان‌هاي ويژه زنان، مدارس و دانشگاه‌ها به کار بپردازند.
با اين حال از نظر اجتماعي ثابت شده است که کار زنان در محيط خارج از منزل به قيمت بيشتر شدن مشکلات و زحمات مردان تمام مي‌شود و زمينه را براي بيکاري ميان مردان جوان که مسئوليت تشکيل خانواده و تأمين هزينه‌هاي زندگي را بر دوش دارند فراهم مي‌نمايد و گاهي به خاطر نامناسب بودن محيط کار زنان، زمينه روابط ناپسند، فروپاشي خانواده‌ها و ايجاد دشمني و ناهنجاري را فراهم مي‌نمايد.
خلاصه اينکه؛ اگر زناني که به هر دليل لازم است در خارج از منزل کار کنند، بايد حتي‌الامکان در محيطي باشند که ناچار نشوند با مردان بيگانه و نامحرم (چه مسلمان و چه کافر) در اتاق و محلي خلوت کار کنند و در حضور مردان بيگانه و نامحرم در اتاق و محلي خلوت کار کنند و حجاب کامل را رعايت کنند؛ زيرا حفظ حجاب از کرامت و حرمت و شخصيت آنان محافظت مي‌نمايد و از بازيچه قرار گرفتن آنان توسط آدم‌هاي هوس‌باز و هرزه جلوگيري مي‌نمايد و از کانون خانواده و ادامه زندگي سالم و طبيعي پاسداري مي‌کند.
« وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ » (الاحزاب / 33)
«در خانه‌هايتان مستقر شويد».
مواردي مانند رفتن به دنبال تحصيل علوم شرعي (البته در مکاني کاملا زنانه و بدور از اختلاط با مردان)، تجارت، شهادت در دادگاه، مراجعه به پزشک و امثال آن را مي‌توان جزو ضرورت‌هاي خارج شدن زنان از منزل برشمرد، اما لازمه دين بودن و کار کردن در خارج از منزل اين است که نبايد مرد و زن بيگانه و نامحرم در يک اتاق به کار اداري مشغول باشند؛ زيرا رسول خدا صلي الله عليه وسلم فرمودهاند:
«هيچ‌گاه مردي با زني که با او نامحرم است خلوت ننمايد؛ زيرا نفر سوم آنها شيطان است (و براي ايجاد فساد و تباهي تلاش مي‌کند)». (مسند امام احمد)
هم‌چنين به مسافرت رفتن بيش از 85 تا 89 کيلومتر خانم‌ها، بدون اجازه پدر يا شوهر جايز نيست؛ زيرا رسول خداص فرمودهاند:
«براي زني که به خداوند و دنياي پس از مرگ ايمان دارد، روا نيست که بدون اجازه همراهي محرمي به سفرهاي بيش از سه شبانه‌روز برود».(مسلم)
لازم به يادآوري است که جايز نيست زنان و دختران درخانه‌اي به تنهايي زندگي کنند؛ زيرا احتمال دچار شدن به هرگونه مشکل و ناهنجاري و ترس و اضطراب براي آنها وجود دارد.
لازم است کار خارج از منزل خانم‌ها با سرشت و طبيعت زن بودن آنها متناسب باشد. براي مثال کارهايي مانند بنايي، جوشکاري، آهنگري، کار در معادن، رانندگي ماشين‌هاي سنگين راهسازي و مسافربري، جارو کردن کوچه و خيابان، حمالي، مهندسي صنايع سنگين، مهندسي کشاورزي و ...، براي آنان مناسب نيست؛ زيرا اين‌گونه کارها به روحياتي خاص، توانايي جسمي و شرايط ويژه مردان نيازمند است.
مسئوليت‌هاي سياسي و اداري عمومي مانند امامت و رهبري، مقام قاضي القضاه، انتظامي و فرماندهي ارتش براي خانم‌ها مناسب نيست و اين به معني بي‌کفايتي و ناتواني آنها نيست، بلکه به خاطر سنگين و پرحجم بودن بار مشکلات و مسئوليت‌هاي ناشي از آن مقام و موقعيت‌هاست؛ زيرا از رسول خداص روايت شده که پس از خبردار شدن ايشان از بر تخت سلطنت نشستن دختر کسري پادشاه ايران فرمودند: «ملتي که زمام امور خود را به دست خانمي بسپارد، پيروز نمي‌شود».(بخاري) عدم تناسب آن مقام و مسئوليت‌ها براي کل و مجموع زنان است؛ زيرا گاهي برخي از زنان ممکن است که از بسياري از مردان در اداي هرچه بهتر آن مسئوليت‌ها موفق‌تر بوده باشند و نمونه‌هايي هم در گذشته و در عصر حاضر وجود داشته و دارد، اما معمولاً موارد نادر و کم، مبناي اصل و قاعده قرار نمي‌گيرند و اين رأي مورد تأييد اکثريت ائمه مذاهب و فقهاست.
براي خانم‌هاي مؤمن و پرهيزکاري که مي‌خواهند به اصول، ار‌زش‌ها و اهداف شريعت اسلامي پايبند باشند، بهتر آن است که در عرصه‌هاي پزشکي، بيمارستان‌هاي ويژه زنان، مدارس و دانشگاه‌ها به کار بپردازند.
با اين حال از نظر اجتماعي ثابت شده است که کار زنان در محيط خارج از منزل به قيمت بيشتر شدن مشکلات و زحمات مردان تمام مي‌شود و زمينه را براي بيکاري ميان مردان جوان که مسئوليت تشکيل خانواده و تأمين هزينه‌هاي زندگي را بر دوش دارند فراهم مي‌نمايد و گاهي به خاطر نامناسب بودن محيط کار زنان، زمينه روابط ناپسند، فروپاشي خانواده‌ها و ايجاد دشمني و ناهنجاري را فراهم مي‌نمايد.
خلاصه اينکه؛ اگر زناني که به هر دليل لازم است در خارج از منزل کار کنند، بايد حتي‌الامکان در محيطي باشند که ناچار نشوند با مردان بيگانه و نامحرم (چه مسلمان و چه کافر) در اتاق و محلي خلوت کار کنند و در حضور مردان بيگانه و نامحرم در اتاق و محلي خلوت کار کنند و حجاب کامل را رعايت کنند؛ زيرا حفظ حجاب از کرامت و حرمت و شخصيت آنان محافظت مي‌نمايد و از بازيچه قرار گرفتن آنان توسط آدم‌هاي هوس‌باز و هرزه جلوگيري مي‌نمايد و از کانون خانواده و ادامه زندگي سالم و طبيعي پاسداري مي‌کند.
والله اعلم
فتوای شماره: 4063
وصلي الله وسلم علي محمد و علي آله و اتباعه الي يوم الدين
سايت جامع فتاواي اهل سنت و جماعت
IslamPP.Com
0 نظرات:
ارسال یک نظر