مسایل چهارگانه‌[1]

 

تألیف: محمد بن علی بن ابراهیم عرفج

خداوند سبحانه و تعالی شما را بیامرزد این را بدان که‌ یادگیری چهار مسأله‌ بر ما واجب است:

 

نخست: دانش.
که‌ عبارت است از شناخت خداوند سبحانه و تعالی   ، پیامبرش صلي الله عليه و سلم  و شناخت دین اسلام همراه با دلایل.
دوم: عمل بدان.
سوم: دعوت دیگران به‌ سوی آن.
چهارم: صبر و استقامت در برابر اذیت و آزاری که‌ در این‌ راه دامن‌گیر انسان می‌شود.

و دلیل آن همان سوره‌ی قرآن است که‌ خداوند سبحانه و تعالی می‌فرماید:
{ وَالْعَصْرِ (١)إِنَّ الإنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ (٢)إِلا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ (٣) } العصر: ١ - ٣
 (سوگند به زمان (كه سرمايه زندگي انسان ، و فرصت تلاش او براي نيل به سعادت دو جهان است) انسانها همه زيانمندند. مگر كساني كه ايمان مي‌آورند، و كارهاي شايسته و بايسته مي‌كنند، و همديگر را به تمسّك به حق (در عقيده و قول و عمل) سفارش مي‌كنند، و يكديگر را به شكيبائي (در تحمّل سختيها و دشواريها و دردها و رنجهائي) توصيه مي‌نمايند (كه موجب رضاي خدا مي‌گردد)).
امام شافعی –رحمه‌الله‌- در خصوص سوره‌ی فوق فرموده‌ است: اگر خداوند سبحانه و تعالی تنها همین سوره‌ را نازل می‌کرد کافی بود که‌ در پی آن، بندگان هدایت یابند.
و امام بخاری–رحمه‌الله‌-  در خصوص آن فرموده‌ است:  باب علم قبل از قول و عمل.[2]
به‌ دلیل این‌که‌ خداوند سبحانه و تعالی می‌فرماید: { فَاعْلَمْ أَنَّهُ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَاسْتَغْفِرْ لِذَنْبِكَ وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مُتَقَلَّبَكُمْ وَمَثْوَاكُمْ (١٩) }
محمد: ١٩
(بدان که‌ قطعا هیچ معبودی جز الله‌ وجود ندارد. برای گناهان خود و مردان و زنان مؤمن آمرزش بخواه).
در آیه‌ی فوق ابتدا علم ذکر شده‌، سپس به‌ قول و عمل اشاره‌ شده‌ است.
خداوند سبحانه و تعالی شما را بیامرزد این را بدان که‌ یادگیری مسایل سه‌گانه‌ی ذیل و عمل به‌ آن‌ها بر هر زن و مرد مسلمانی واجب است:
نخست: خداوند سبحانه و تعالی بعد از این‌که‌ ما را آفرید‌ و روزی‌مان را نازل کرد، ما را رها و بی‌سرپرست جا نگذاشت، بلکه‌ پیامبری را به‌ سوی ما فرستاد و اعلام داشت هر کس از او پیروی نماید داخل بهشت می‌شود و هر کس او را نافرمانی کند، داخل آتش می‌گردد:
{إِنَّا أَرْسَلْنَا إِلَيْكُمْ رَسُولا شَاهِدًا عَلَيْكُمْ كَمَا أَرْسَلْنَا إِلَى فِرْعَوْنَ رَسُولا (١٥)فَعَصَى فِرْعَوْنُ الرَّسُولَ فَأَخَذْنَاهُ أَخْذًا وَبِيلا (١٦) }  المزمل: ١٥ – ١٦
((اي اهل مكّه!) ما پيغمبري را به سوي شما فرستاده‌ايم كه (در روز قيامت) گواه بر شما است، همان گونه كه به سوي فرعون پيغمبري را فرستاده بوديم. فرعون با آن پيغمبر به مخالفت برخاست، و ما هم او را به سختي فرو گرفتيم (و به مجازات شديدي گرفتار ساختيم)).
دوم: خداوند هرگز قبول نمی‌دارد که‌ کسی، اعم از فرشته‌ی مُقَرَّب و پیامبران فرستاده‌ شده‌ی خود، همراه او عبادت شوند و به‌ عنوان شریک او قرار داده‌ شوند،.
زیرا خداوند سبحانه و تعالی می‌فرماید: { وَأَنَّ الْمَسَاجِدَ لِلَّهِ فَلا تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ أَحَدًا (١٨) } الجن: ١٨
(مسجدها مختصّ پرستش خدا است، و (در آنها) كسي را با خدا پرستش نكنيد).
سوم: کسی که‌ از پیامبر صلي الله عليه و سلم  پیروی نماید و خدا را به‌ یگانگی بخواند، دیگر برای او جایز نیست که‌ دشمنان خدا و رسولش را به‌ عنوان دوست و یاور خود بداند، اگر چه‌ از بستگان نزدیکش نیز باشد. خداوند سبحانه و تعالی در این خصوص می‌فرماید:
{ لا تَجِدُ قَوْمًا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ يُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ كَانُوا آبَاءَهُمْ أَوْ أَبْنَاءَهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ أُولَئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الإيمَانَ وَأَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ وَيُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الأنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ أُولَئِكَ حِزْبُ اللَّهِ أَلا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (٢٢) }المجادلة: ٢٢
(مردماني را نخواهي يافت كه به خدا و روز قيامت ايمان داشته باشند، ولي كساني را به دوستي بگيرند كه با خدا و پيغمبرش دشمني ورزيده باشند، هرچند كه آنان پدران، يا پسران، يا برادران، و يا قوم و قبيله ايشان باشند. چرا كه مؤمنان، خدا بر دلهايشان رقم ايمان زده است، و با نفخه رباني خود ياريشان داده است و تقويتشان كرده است، و ايشان را به باغهاي بهشتي داخل مي‌گرداند كه از زير (كاخها و درختان) آنها رودبارها روان است، و جاودانه در آنجا مي‌مانند. خدا از آنان خوشنود، و ايشان هم از خدا خوشنودند. اينان حزب يزدانند. هان ! حزب يزدان، قطعاً پيروز و رستگار است).

پانویس:
([1])  ثلاثة الأصول : إمام  محمد بن عبد الوهاب
([2])  صحيح البخاري (1/22) كتاب العلم.

به نقل از: مبانی اسلام (عقیدتی، عبادی و اخلاقی)، تألیف: محمد بن علی بن ابراهیم عرفج